Εφικτή η πρόσβαση για τα υπόχρεα πρόσωπα από την 01.11.2022 και για το ευρύτερο κοινό από την 01.12.2022 με τη νέα απόφαση 125209 ΕΞ 2022
Με το νόμο 4557/ 2018 και συγκεκριμένα τα άρθρα 20 και 21 μπήκε επίσημα στη ζωή των Νομικών Προσώπων η υποχρέωση για γνωστοποίηση των πραγματικών δικαιούχων, των φυσικών προσώπων δηλαδή που βρίσκονται πίσω από κάθε Νομικό Πρόσωπο (πχ ΑΕ-ΕΠΕ-ΙΚΕ-ΟΕ-ΕΕ), κάθε Οντότητα (πχ Ιδρύματα, Σωματεία) και κάθε άλλο Νομικό μόρφωμα (πχ Καταπιστεύματα – Trusts) , και ασκούν ουσιώδη επιρροή ή κατέχουν συμμετοχή άνω του 25%.
Ως γνωστόν, η διάταξη που εισήγαγε την έννοια του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων έχει ως κεντρικό σκοπό την καταπολέμηση του ξεπλύματος μαύρου χρήματος (άλλωστε δεν ήταν τυχαία ήταν η ένταξή του στο Νόμο 4557 «Πρόληψη και Καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας») με την αποκάλυψη των προσώπων που βρίσκονται πίσω από κάθε Νομικό Πρόσωπο και κάθε Νομική Οντότητα που είτε έχει έδρα την Ελλάδα είτε είναι υπόχρεη σε υποβολή φορολογικής δήλωσης.
Η γνωστοποίηση αυτή λαμβάνει χώρα σε σχετική διαδικτυακή εφαρμογή με την περιγραφή «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων» στην αρχική ιστοσελίδα της ΓΓΠΣΔΔ https://www.gsis.gr ή στον ιστότοπο https://www.gov.gr με υποχρέωση ενημέρωσης και επικαιροποίησης των καταχωρούμενων στοιχείων εντός 60 ημερών από τη στιγμή της σύστασης μιας εταιρείας καθώς και κάθε φορά που συντελείται τυχόν μεταβολή.
Υπενθυμίζεται ότι σε περίπτωση μη συμμόρφωσης ο νόμος προβλέπει αυστηρές ποινές όπως πρόστιμα που ξεκινάνε από 5.000 ευρώ και φτάνουν τις 40.000 ευρώ καθώς και δέσμευση φορολογικής ενημερότητας. Συμπληρώνεται, ότι, πέραν της υποχρέωσης για ενημέρωση του ανωτέρω πληροφοριακού συστήματος της ΓΓΠΣ, υπάρχει και ταυτόχρονη υποχρέωση για τήρηση του Ειδικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων στην ίδια την επιχείρηση, είτε σε έγχαρτη είτε σε ηλεκτρονική μορφή.
Αυτό όμως που έρχεται τώρα να αποσαφηνιστεί είναι η δυνατότητα, ο τρόπος, και οι προϋποθέσεις πρόσβασης στην εφαρμογή αυτή, με σκοπό την άντληση των δημοσιευμένων στοιχείων, από τρίτους ενδιαφερόμενους, δηλαδή πρόσωπα εκτός των εν λόγω Νομικών Προσώπων.
Οι χρήστες αυτής της εφαρμογής, με βάση την ανωτέρω απόφαση, έχουν την έννοια των εξουσιοδοτημένων και πιστοποιημένων προς τούτο προσώπων, ενώ η πρόσβασή τους διαβαθμίζεται, αναλόγως του ρόλου τους.
Συγκεκριμένα διακρίνονται σε:
α. χρήστες που ανήκουν στην Αρχή και στις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές,
β. χρήστες που ανήκουν στις αρμόδιες αρχές,
γ. χρήστες που ανήκουν στα υπόχρεα πρόσωπα,
δ. χρήστες που ανήκουν στο κοινό.
Αναλυτικά,
Χρήστες που ανήκουν στην Αρχή και στις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές
- Η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και
- οι αρμόδιες εισαγγελικές ή άλλες αρχές με ερευνητικές ή ελεγκτικές αρμοδιότητες έχουν άμεσα, χωρίς κανέναν περιορισμό και χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση του οικείου προσώπου, πρόσβαση στα στοιχεία που καταχωρούνται στο Μητρώο, προκειμένου να ασκούν τις ελεγκτικές ή ερευνητικές τους αρμοδιότητες στον τομέα της πρόληψης και καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, των βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
Χρήστες που ανήκουν στις αρμόδιες αρχές
Οι αρμόδιες αρχές, δηλαδή, η Τράπεζα της Ελλάδος, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχουν άμεσα, χωρίς κανέναν περιορισμό και χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση του οικείου προσώπου, πρόσβαση στα στοιχεία που βρίσκονται καταχωρημένα στο Μητρώο, στο πλαίσιο των εποπτικών τους αρμοδιοτήτων.
Χρήστες που ανήκουν στα υπόχρεα πρόσωπα
Τα υπόχρεα πρόσωπα, δηλαδή, τα πιστωτικά ιδρύματα, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, οι ορκωτοί ελεγκτές-λογιστές, οι εξωτερικοί λογιστές-φοροτεχνικοί, οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι, φορείς παροχής υπηρεσιών σε εταιρείες εμπιστευματικής διαχείρισης, τα πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες σε εταιρείες ή εμπιστεύματα (trusts), οι μεσίτες ακινήτων, οι επιχειρήσεις καζίνο, οι έμποροι και οι εκπλειστηριαστές αγαθών μεγάλης αξίας, οι ενεχυροδανειστές και αργυραμοιβοί έχουν άμεσα, χωρίς κανέναν περιορισμό και χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση του οικείου προσώπου, πρόσβαση στα στοιχεία του Μητρώου αποκλειστικά για τους σκοπούς άσκησης των μέτρων δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη κατόπιν απόδειξης της πελατειακής σχέσης με δήλωση που προσαρτάται με σχετικό έντυπο, στο οποίο περιγράφεται επακριβώς το είδος της πελατειακής σχέσης και η χρονική διάρκεια αυτής και ο σκοπός της πρόσβασης στα στοιχεία του πραγματικού δικαιούχου.
Χρήστες που ανήκουν στο κοινό
4. Τα μέλη του ευρύτερου κοινού έχουν πρόσβαση στα στοιχεία του πραγματικού δικαιούχου που αφορούν στο επώνυμο, όνομα, πατρώνυμο, μήνα και έτος γέννησης, χώρα υπηκοότητας και στα στοιχεία των νομικών προσώπων που αφορούν στο είδος, αριθμό ΓΕΜΗ, επωνυμία, διακριτικό τίτλο, έδρα και στοιχεία επικοινωνίας. Για την περίπτωση νομικών προσώπων που κατέχουν ποσοστό μετοχών ή ιδιοκτησιακό δικαίωμα άλλων νομικών προσώπων το ευρύτερο κοινό έχει πρόσβαση μόνο στα στοιχεία των τελικών πραγματικών δικαιούχων. Μέλος του ευρύτερου κοινού μπορεί να έχει πρόσβαση σε επιπρόσθετες πληροφορίες που επιτρέπουν την ταυτοποίηση του πραγματικού δικαιούχου, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.) ή Tax Identification Number (TIN), ύστερα από απόδειξη ειδικού εννόμου συμφέροντος που διαπιστώνεται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας. Στην περίπτωση αυτή το μέλος του ευρύτερου κοινού υποβάλει νέο αίτημα για τις επαυξημένες αυτές πληροφορίες επισυνάπτοντας τη σχετική εισαγγελική παραγγελία, ώστε να του χορηγηθεί ο ρόλος με τα επαυξημένα δικαιώματα.
Διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης
- Διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για την Αρχή, τις ελεγκτικές αρχές και τις αρμόδιες αρχές
Στο Μητρώο αποκτούν πρόσβαση υπηρεσιακές δομές
- της Αρχής,
- των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών και
- των αρμόδιων αρχών.
Κάθε ένας από τους φορείς αυτούς ορίζει αρμόδιο στέλεχος Πιστοποιητή που αναλαμβάνει να υποβάλει το αίτημα του φορέα στην εφαρμογή του Μητρώου των Πραγματικών Δικαιούχων και στη συνέχεια την πιστοποίηση των Χρηστών του φορέα του.
- Διαδικασία απόκτησης δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για τα υπόχρεα πρόσωπα
Στο Μητρώο αποκτούν πρόσβαση υπόχρεα πρόσωπα αποκλειστικά στο πλαίσιο της εφαρμογής μέτρων δέουσας επιμέλειας. Κάθε υπόχρεο πρόσωπο ορίζει ως αρμόδιο στέλεχος Πιστοποιητή τον μοναδικό εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο ή έναν εξ αυτών, σε περίπτωση περισσοτέρων του ενός, ήτοι οποιοδήποτε φυσικό πρόσωπο, πιστοποιημένο και ενεργοποιημένο με κλειδάριθμο, που έχει δηλωθεί από τον νόμιμο εκπρόσωπο του νομικού προσώπου στο σύστημα εξουσιοδοτήσεων του TaxisNet.
Η πρόσβαση του Πιστοποιητή στην εφαρμογή γίνεται με χρήση των διαπιστευτηρίων που έχει λάβει από τη Φορολογική Διοίκηση.
Κάθε υπόχρεο πρόσωπο υποβάλει αίτημα επισυνάπτοντας ειδικό έγγραφο – αίτημα παροχής πρόσβασης στο οποίο και συμπληρώνει υποχρεωτικά τον ΚΑΔ του.
Στην περίπτωση κατά την οποία το υπόχρεο πρόσωπο που ασκεί μέτρα δέουσας επιμέλειας συνιστά φυσικό πρόσωπο με ατομική επιχείρηση, ιδίως λογιστή, δικηγόρο ή συμβολαιογράφο, ως πιστοποιητής νοείται το ίδιο το φυσικό πρόσωπο.
- Απόκτηση δικαιωμάτων πρόσβασης στο Μητρώο για τα μέλη του ευρύτερου κοινού
Η πρόσβαση για το κοινό διενεργείται με χρήση των κωδικών διαπιστευτηρίων (taxisnet) για την είσοδο στο σύστημα και καταχώριση σε σχετική φόρμα του λόγου αναζήτησης. Στην περίπτωση πρόσβασης σε επιπρόσθετες πληροφορίες που επιτρέπουν την ταυτοποίηση του πραγματικού δικαιούχου, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, το μέλος του κοινού υποβάλλει στη σχετική εφαρμογή ειδικό έγγραφο.
Καταβολή τέλους πρόσβασης
Για την πρόσβαση των υπόχρεων προσώπων καθορίζεται ετήσιο τέλος ύψους εκατόν είκοσι (120) ευρώ, ενώ για την πρόσβαση φυσικών προσώπων καθορίζεται τέλος ύψους 5 ευρώ ανά αναζήτηση.
Η είσπραξη των τελών γίνεται με τη χρήση ηλεκτρονικού παράβολου το οποίο εκδίδεται με την αίτηση για αναζήτηση
Καταγραφή στοιχείων χρηστών και ενημέρωση υπόχρεων καταχώρισης
Με την πρόσβαση στο σύστημα οι χρήστες αποδέχονται την καταγραφή των στοιχείων τους.
Τα Νομικά Πρόσωπα και οι Νομικές Οντότητες ενημερώνονται για τις αναζητήσεις που έγιναν για αυτούς από μέλη του κοινού και οι χρήστες του συστήματος αποδέχονται την ενημέρωση των υπόχρεων καταχώρισης για τις αναζητήσεις που έγιναν από αυτούς.
Ωστόσο, δεν ενημερώνονται για αναζητήσεις της Αρχής, των ελεγκτικών αρχών, των αρμόδιων αρχών και των υπόχρεων προσώπων.
Έναρξη παραγωγικής λειτουργίας πρόσβασης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων
Έναρξη παραγωγικής λειτουργίας της πρόσβασης στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων για τα υπόχρεα πρόσωπα ορίζεται η 01.11.2022 και για το ευρύτερο κοινό η 01.12.2022., ενώ η πρόσβαση της Αρχής, των αρμοδίων ελεγκτικών αρχών, και των αρμοδίων αρχών παραμένει σε ισχύ.